Với mong muốn nâng cao nhận thức của tuổi trẻ trường THPT Hoài Đức C về giá trị, vai trò của văn học dân gian, khơi dậy ý thức trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc, được sự nhất trí của BGH nhà trường, sáng ngày 21/4/2025, tổ Ngữ văn - Lịch sử - GDTC đã tổ chức chuyên đề “Văn học dân gian Việt Nam trong thời đại 4.0”.
Chuyên đề có sự tham dự của cô giáo Nguyễn Thị Huyền - Bí thư chi bộ - Hiệu trưởng, thầy giáo Nguyễn Bá Minh - Phó bí thư chi bộ - Phó Hiệu trưởng cùng toàn thể các thầy cô giáo và các em học sinh trong nhà trường.
Mở đầu buổi chuyên đề là tiết mục nhảy sôi động “Bống bống bang bang” của các em học sinh lớp 10A10. Tiết mục được chuyển thể từ truyện cổ tích “Tấm Cám” đã thu hút sự chú ý của các thầy cô giáo và các em học sinh trong toàn trường.
Tiếp theo chương trình là cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia với chủ đề “Đi tìm vẻ đẹp của Văn học dân gian Việt Nam”. Cuộc thi có sự tham gia của bốn đội chơi: Truyền thuyết, Cổ tích, Ca dao, Tục ngữ - bốn thể loại tiêu biểu của Văn học dân gian Việt Nam. Các đội bước vào cuộc thi với tinh thần giao lưu, học hỏi, khám phá và khát vọng chinh phục đỉnh cao tri thức.
Các đội chào hỏi, giới thiệu về đội mình
Cuộc thi bắt đầu với vòng thi Khởi động. Các đội lần lượt lựa chọn một trong bốn bức tranh liên quan đến các câu chuyện truyền thuyết: “Con Rồng cháu Tiên”, “Sơn Tinh Thủy Tinh”, “Thánh Gióng”, “Sự tích Hồ Gươm” và trả lời 05 câu hỏi liên quan đến bức tranh đó. Những truyền thuyết trên không chỉ phản ánh những ước mơ, khát vọng và phẩm chất cao đẹp của người Việt Nam mà còn giúp chúng ta hiểu về lịch sử, cội nguồn dân tộc. Khép lại vòng Khởi động, đội Cổ tích, Tục ngữ được 40 điểm, đội Truyền thuyết, Ca dao đạt 50 điểm.
Đến với vòng thi Vượt chướng ngại vật, 4 đội sẽ so tài qua trò chơi Ô chữ. Mỗi hàng ngang được mở ra là tên của một thể loại, một tác phẩm văn học dân gian, tên nhân vật trong câu chuyện cổ,… Đội Tục ngữ đã xuất sắc tìm được ô chữ từ khóa: Giáo dục. Đây là một trong những giá trị cơ bản của Văn học dân gian Việt Nam. Văn học dân gian có giá trị giáo dục sâu sắc về đạo lí làm người. Đó là tình yêu thương đối với đồng loại, là tinh thần đấu tranh không biết mệt mỏi để bảo vệ và giải phóng con người khỏi những bất công, là ước mơ, niềm tin bất diệt vào chiến thắng cuối cùng của chính nghĩa, của cái thiện. Bên cạnh đó, Văn học dân gian còn góp phần hình thành những phẩm chất tốt đẹp: lòng yêu quê hương, đất nước, tinh thần bất khuất, kiên trung và vị tha, tính cần kiệm, óc thực tiễn,… Kết thúc vòng thi Vượt chướng ngại vật, đội Tục ngữ tạm dẫn đầu với 100 điểm.
Sau hai vòng thi của bốn đội chơi là phần giao lưu với khán giả. Các cổ động viên nhiệt tình đã tham gia giao lưu, trả lời các câu hỏi với tinh thần hào hứng và nhận được những món quà thú vị từ BTC.
Khán giả cổ vũ nhiệt tình
Bốn đội tiếp tục tham gia vòng thi Tăng tốc đầy kịch tính với trò chơi Giải mật thư. Luật chơi như sau: Có 2 gói mật thư, mỗi đội lần lượt cử 1 đại diện lên bốc thăm mật thư, trong vòng 30 giây, đại diện đó dùng cử chỉ, hành động, gợi ý cho thành viên còn lại giải mật thư. Các mật thư lần lượt được mở ra là: Ếch ngồi đáy giếng; nước đổ đầu vịt; ăn cháo đá bát; uống nước nhớ nguồn; ăn quả nhớ kẻ trồng cây; nước tới chân mới nhảy; có công mài sắt, có ngày nên kim; gần mực thì đen, gần đèn thì rạng. Vòng thi Tăng tốc đã cho thấy Văn học dân gian không chỉ có chức năng giáo dục mà còn chứa đựng giá trị thẩm mỹ sâu sắc với nhưng hình ảnh, ngôn từ đầy tính nghệ thuật. Ngôn ngữ trong văn học dân gian luôn giản dị, dễ hiểu và gắn bó mật thiết với đời sống của con người. Ở vòng thi Tăng tốc, đội Tục ngữ tiếp tục dẫn đầu với 160 điểm.
Cuộc thi trở nên kịch tính và hấp dẫn hơn với vòng thi Về đích qua trò chơi Đuổi hình bắt chữ. Ở vòng thi này, các đội đã thể hiện khả năng liên tưởng, tư duy logic và suy luận độc đáo để tìm ra câu trả lời là những câu chuyện thần thoại, cổ tích, ca dao, tục ngữ,… như: Thần mưa, Cây tre trăm đốt, Sự tích cây vú sữa, đứng núi này trông núi nọ,… Kết thúc vòng thi Về đích, đội Tục ngữ đã giành chiến thắng đầy thuyết phục với 240 điểm; đội Truyền thuyết về Nhì với 190 điểm. Đội Cổ tích và đội Ca dao đồng giải Ba với 190 điểm và 150 điểm.
Chuyên đề “Văn học dân gian Việt Nam trong thời đại 4.0” với cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia - Đi tìm vẻ đẹp của Văn học dân gian Việt Nam - mang ý nghĩa thiết thực trong việc giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về giá trị bền vững của Văn học dân gian; góp phần khơi dậy trong các em lòng tự hào dân tộc, ý thức hướng về cội nguồn, trách nhiệm giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển và toàn cầu hóa mạnh mẽ. Đồng thời, chuyên đề cũng mở ra góc nhìn mới về cách tiếp cận và phát huy giá trị văn học dân gian bằng các phương tiện hiện đại như mạng xã hội, AI hay các hình thức sáng tạo nội dung mới,... Chúng tôi hi vọng, sau chuyên đề này, học sinh trường trường THPT Hoài Đức C sẽ luôn nuôi dưỡng tình yêu với Văn học dân gian và lan tỏa tình yêu ấy đến các bạn trẻ trên mọi miền Tổ quốc.